Coraz większa liczba naszych klientów zadaje nam pytania o nową ustawę, potrzebę robienia szkoleń, sposób rozpisywania czynnika chłodniczego i wiele innych. Ze względu na duże zainteresowanie tematyką postanowiliśmy rozeznać się w tym temacie. W sieci można znaleźć wiele informacji na ten temat, ale niestety niektóre z nich nawzajem się wykluczają. Najlepiej sięgać do sprawdzonych i oficjalnych źródeł.Polecamy Ustawę z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych. To ona właśnie jest sprawcą całego zamieszania.
Idea jest taka, aby zmniejszyć ilość emisji gazów cieplarnianych. Niestety są one sprawcą topnienia lodowców, a to ciągnie za sobą kolejne konsekwencje w postaci zwiększania się ilości wód. Koniec końców powstała Ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych do której należy się zastosować.
Czym są gazy cieplarniane?
O f-gazach możemy przeczytać na stronie internetowej Instytutu Chemii Przemysłowej poniżej fragment definicji.
Fluorowane gazy cieplarniane (HFC, PFC oraz SF6) są to substancje chemiczne zawierające w swojej cząsteczce fluor oraz odznaczające się wysokim lub bardzo wysokim współczynnikiem ocieplenia globalnego (GWP), który jest od 140 razy do - blisko 23 000 razy większy niż GWP CO2, a ich produkcja i zużycie na świecie (w tym także w UE i w Polsce) bardzo szybko rośnie. To jedyne gazy cieplarniane objęte Protokołem z Kioto, które nie występują naturalnie, ale są wytwarzane przez człowieka i stosowane między innymi jako:
czynniki chłodnicze w chłodnictwie oraz klimatyzacji
czynniki spieniające do produkcji pianek i wyrobów zawierających pianki
środki gaśnicze w ochronie przeciwpożarowej
rozpuszczalniki do czyszczenie metalowych części oraz elementów układów elektronicznych
gazy pędne do produkcji aerozoli
Ciekawe opracowanie znalazłam na stronie Ministerstwa Ochrony Środowiska Informacje dla techników i użytkowników urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła zawierających fluorowane gazy cieplarniane. Poniżej fragmenty z tego opracowania.
Zobowiązania w zakresie zapobiegania emisjom, ograniczania emisji i odzysku
Operatorzy i konserwatorzy urządzeń są zasadniczo zobowiązani do unikania emisji fluorowanych gazów cieplarnianych. Muszą oni podejmować środki ostrożności, aby zapobiegać wyciekom. Z chwilą stwierdzenia wycieku urządzenie musi zostać niezwłocznie naprawione.
- konserwatorzy muszą być certyfikowani pod kątem instalacji, serwisowania i konserwacji, naprawy lub likwidacji urządzenia, jak również prowadzenia kontroli szczelności i odzysku gazu na koniec okresu eksploatacji;
- operatorzy zlecający zadanie instalacji, serwisowania, konserwacji, naprawy lub likwidacji, jak również kontroli szczelności i odzysku gazu na koniec okresu eksploatacji innemu przedsiębiorstwu muszą upewnić się, że posiada ono certyfikację;
- wyłącznie przedsiębiorstwa, które są certyfikowane, mogą nabyć fluorowane gazy cieplarniane na potrzeby instalacji, serwisowania, konserwacji lub naprawy.
W odniesieniu do ruchomych urządzeń klimatyzacyjnych oraz pojazdów chłodni, z wyłączeniem samochodów ciężarowych i przyczep chłodni, stosuje się następujące wymogi:
- odzyskiwanie gazów pod koniec okresu eksploatacji ruchomych urządzeń klimatyzacyjnych w samochodach osobowych i vanach może być przeprowadzane przez personel posiadający tylko zaświadczenie o odbytym szkoleniu. Odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych z ruchomych urządzeń klimatyzacyjnych w innych pojazdach, jak również z pojazdów chłodni innych niż samochody ciężarowe chłodnie i przyczepy chłodnie, wymaga odpowiednio wykwalifikowanego personelu, bez żadnego szczególnego zaświadczenia lub certyfikacji.
Jakie uprawnienia do jakich pojazdów
Ruchome urządzenia chłodnicze można podzielić na kategorie MRX, MRA i MRB, w zależności od tego, czy znajdują się one w samochodach ciężarowych i przyczepach oraz od wielkości napełnienia (wykres 1). Ruchome urządzenia klimatyzacyjne dzieli się na kategorie MAX lub MAC, w zależności od tego, czy podlegają one przepisom dyrektywy 2000/40/WE (dyrektywy MAC; wykres 2).
wykres 1 Schemat podejmowania decyzji w odniesieniu do kategorii ruchomych urządzeń chłodniczych
wykres 2 Schemat podejmowania decyzji w odniesieniu do kategorii ruchomych urządzeń klimatyzacyjnych
Poniższa tabela przedstawia jakie certyfikaty są potrzebne w odniesieniu do świadczonej usługi
tabela 1 Przegląd wymogów w odniesieniu do kategorii urządzeń ruchomych
Ograniczanie emisji za pomocą systemów wykrywania wycieków
System wykrywania wycieków definiuje się jako skalibrowany przyrząd mechaniczny, elektryczny lub elektroniczny służący do wykrywania wycieków fluorowanych gazów cieplarnianych, który w momencie wykrycia wycieku alarmuje operatora. Takie detektory / wykrywacze nieszczelności można kupić u nas. (Przejdź do sklepu ⇒ Detektory) Zapoznaj się z artykułem o metodach wykrywania nieszczelności.
Odzysk i regeneracja czynników chłodniczych
Operatorzy wszystkich rodzajów urządzeń muszą dokonać uzgodnień dotyczących właściwego odzysku, tj. zbierania i magazynowania czynnika chłodniczego w postaci fluorowanych gazów cieplarnianych z obiegów chłodzenia urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła, w celu zapewnienia recyklingu, regeneracji lub zniszczenia tych gazów. Czynności te muszą mieć miejsce przed końcowym unieszkodliwieniem urządzeń oraz, w stosownych przypadkach, podczas konserwacji lub serwisowania. Certyfikowany personel jest wymagany w odniesieniu do stacjonarnych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych oraz samochodów ciężarowych chłodni i przyczep chłodni. Odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych z urządzeń klimatyzacyjnych w pojazdach silnikowych objętych dyrektywą 2006/40/WE (samochody osobowe, lekkie samochody ciężarowe – MAC) musi być dokonywany co najmniej przez personel posiadający zaświadczenie o odbytym szkoleniu. Odzysk fluorowanych gazów cieplarnianych z ruchomych urządzeń klimatyzacyjnych w innych pojazdach (MAX), jak również z pojazdów chłodni innych niż samochody ciężarowe chłodnie i przyczepy chłodnie (MRX), wymaga odpowiednio wykwalifikowanego personelu bez żadnego szczególnego zaświadczenia lub certyfikacji. W odniesieniu do wszystkich ruchomych urządzeń klimatyzacyjnych odzysk jest wymagany tylko w przypadku, gdy jest wykonalny technicznie i nie pociąga za sobą nieproporcjonalnych kosztów.
Kary za nie stosowanie się do przepisów
Na koniec artykułu jeszcze parę słów o administracyjnych karach pieniężnych. W ustawie poświęcono cały rozdział 11 na opisanie ile będzie nas kosztować nie stosowanie się do przepisów. Poniżej parę wycinków z art. 47.
Administracyjną karę pieniężną w wysokości od 600 do 3000 zł wymierza się za:
- nieprzekazanie w terminie sprawozdania, lub jego kopii,
- wykonanie czynności (...), bez posiadania wymaganego certyfikatu dla personelu,
- niedokonanie naprawy, (...) przed napełnieniem systemu klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych,
art 48 przewiduje kary w przedziale od 4000 do 10 000 zł np. za prowadzenie działalności bez posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców. O maksymalnych karach można przeczytać w art. 49 od 6000 do 30 000 zł.
Podsumowując osoby pracujące z czynnikiem chłodniczym (napełniające układy klimatyzacji) są zmuszone posiadać stosowne zaświadczenie o odbytym szkoleniu, bez tego papierka nie będą w stanie dokonać zakupu czynnika. Również należy prowadzić ewidencje sprzedanego czynnika (Paragony z danymi klienta lub Faktury VAT obowiązkowo z numerem VIN lub numerem rejestracyjnym pojazdu). Ustawa nanosi obowiązek rozliczenia się z czynnika chłodniczego do końca lutego za poprzedni rok.